Tác giả: Haruki Murakami
6
Thừa kế tài sản
♦
Vấn hỏi về loài sứa
♦
Cái gì đó như là cảm giác xa cách
Tôi ngồi trong bóng tối. Mãi xa phía trên kia, vầng sáng hình bán nguyệt trôi trên miệng giếng như dấu hiệu của một cái gì đó. Thế nhưng không chút ánh sáng nào trên kia lọt xuống được đáy giếng này.
Sau một thời gian, mắt tôi quen dần với bóng tối. Chẳng mấy chốc tôi đã có thể nhận ra hình dáng bàn tay mình nếu đưa lên gần mặt. Những vật khác quanh tôi bắt đầu lờ mờ hiện ra, rất từ từ, như những con vật nhỏ buông lỏng dần cảnh giác, từng tí từng tí một. Tuy nhiên, dù mắt đã quen đi nữa, bóng tối không bao giờ thôi là bóng tối. Mỗi khi tôi tập trung cố nhìn rõ vật gì thì hình dáng của nó lại mờ đi, im lìm hòa lẫn vào bóng tối. Hẳn có thể gọi đây là "bóng tối nhạt", nhưng dù "nhạt" đi nữa, nó vẫn có sự dày đặc riêng của nó, sự dày đặc mà trong một số trường hợp còn hàm chứa một bóng tối nhiều ý nghĩa hơn cả bóng tối như mực. Trong thứ bóng tối này ta có thể thấy cái gì đó. Nhưng đồng thời ta cũng hoàn toàn chẳng thấy gì.
Trong cái bóng tối đầy ẩn nghĩa đến kỳ lạ đó, ký ức tôi bỗng trỗi dậy với một sức mạnh chưa từng có. Những hình ảnh rời rạc mà ký ức khơi dậy trong tôi sinh động lạ lùng, rõ rệt đến từng chi tiết nhỏ, chừng như tôi có thể nắm bắt được trong tay. Tôi nhắm mắt, hồi tưởng lại lần đầu tiên gặp Kumiko tám năm về trước.
° ° °
Chuyện xảy ra trong phòng đợi dành cho người nhà bệnh nhân tại bệnh viện trường đại học ở Kanda. Dạo đó gần như ngày nào tôi cũng phải tới bệnh viện gặp một khách hàng giàu có đặng lo chuyện thừa kế tài sản cho ông ta. Kumiko thì đến bệnh viện mỗi ngày giữa hai buổi học để chăm sóc mẹ đang điều trị loét tá tràng. Nàng hay mặc quần bò hay quần soóc, áo len chui cổ, tóc buộc đuôi ngựa. Có khi nàng mặc áo khoác có khi không tùy thời tiết đầu tháng Mười một. Nàng mang túi đeo vai trong đó luôn có vài cuốn sách trông như là giáo trình đại học, ngoài ra còn thêm vài cuốn mẫu vẽ.
Ngay chiều hôm đầu tiên tôi đến bệnh viện, Kumiko đang ngồi trên ghế sofa, bắt tréo đôi chân mang giày đen gót thấp, say sưa đọc sách. Tôi ngồi đối diện nàng, cứ năm phút lại xem đồng hồ để đợi đến giờ phỏng vấn ông khách hàng - ông ta đi khỏi trước đó một tiếng rưỡi đồng hồ vì lý do gì tôi không rõ. Kumiko không hề rời mắt khỏi sách. Nàng có đôi chân rất đẹp. Nhìn nàng, tâm trạng tôi mới phấn chấn lên được ít nhiều. Bỗng dưng tôi tự hỏi nếu là người có khuôn mặt đẹp (hay ít nhất là cực kỳ thông minh) và đôi chân tuyệt mỹ thế kia thì mình sẽ thấy thế nào nhỉ?
Sau khi gặp nhau vài lần trong phòng đợi, tôi và Kumiko bắt đầu chuyện gẫu với nhau - cho nhau mượn những cuốn tạp chí đã đọc xong hoặc cùng ăn chỗ hoa quả trong túi quà ai đó đem tới biếu mẹ nàng. Dù gì thì ở đó chúng tôi thấy chán kinh khủng nên cần có người trạc tuổi mình để nói chuyện.
Ngay từ đầu tôi và Kumiko đã tìm thấy một cái gì đó ở nhau. Đó không phải là loại cảm xúc mạnh mẽ, bản năng khiến hai con người như bị sốc điện ngay từ lần đầu gặp gỡ, mà là một cái gì thầm lặng hơn, êm ả hơn, như hai tia sáng nhỏ nhoi cùng trôi trong bóng tối mênh mông, ngày một tiến lại gần nhau mà chính mình không biết. Càng hay gặp nhau, tôi càng cảm thấy không phải mình vừa làm quen với một người lạ mà mới tình cờ gặp lại một người bạn thân.
Chẳng bao lâu tôi không còn thỏa mãn với những cuộc chuyện trò ngắn ngủi với Kumiko trong bệnh viện xen giữa việc này việc khác. Tôi vẫn mong có dịp gặp nàng ở nơi khác để có thể trò chuyện thoải mái với nàng. Cuối cùng, một ngày kia tôi quyết định hẹn gặp nàng.
- Anh nghĩ em và anh cần thay đổi không khí một chút, - tôi nói. - Ta hãy ra khỏi đây, đến chỗ nào không có bệnh nhân hay khách hàng gì hết ấy.
Kumiko nghĩ một chút rồi đề nghị:
- Đến công viên thủy sinh nhé?
Thế là công viên thủy sinh trở thành nơi hẹn hò đầu tiên của chúng tôi. Sáng hôm đó Kumiko mang quần áo đến bệnh viện ẹ thay và gặp tôi ở phòng đợi của bệnh viện. Hôm đó trời quang, ấm áp, Kumiko mặc áo váy đơn sơ màu trắng, áo khoác len đan màu xanh dương nhạt. Ngay từ hồi đó tôi đã luôn kinh ngạc thấy nàng sành ăn mặc đến nhường nào. Ngay cả khi mặc cái quần, cái áo đơn giản nhất, nàng chỉ cần xắn tay áo hay bẻ cổ áo lên là đủ để biến nó thành một cái gì đó thật khác thường, ngoạn mục. Đó là một thứ tài khéo mà nàng có. Tôi thấy nàng chăm chút cho quần áo của mình với nỗi trìu mến gần như là tình yêu. Mỗi khi ở bên nàng, mỗi khi đi cạnh nàng, tôi luôn ngắm nàng đầy thán phục. Áo cánh của nàng không khi nào có một nếp nhăn. Các đường gấp trên quần áo nàng ngay tăm tắp không chê vào đâu được. Cái gì màu trắng nàng mặc trông cũng như mới tinh. Giày của nàng chẳng bao giờ mòn vẹt hay lấm bẩn. Nhìn những gì nàng mặc, tôi có thể hình dung những áo cánh, áo len của nàng gấp cẩn thận, xếp ngay hàng trong tủ hay ngăn kéo, những chiếc váy và áo dài của nàng bọc nylon treo trong tủ (sau này khi đã lấy nhau, tôi sẽ tận mắt thấy là đúng như vậy).
Buổi chiều đầu tiên bên nhau, hai chúng tôi đến công viên thủy sinh ở Vườn thú Ueno. Hôm ấy trời thật đẹp. Tôi thì cho rằng tản bộ loanh quanh vườn thú thích hơn nhiều, nên bèn gợi ý như vậy với Kumiko trong khi đi xe điện đến Ueno, nhưng rõ ràng nàng đã nhất quyết đến công viên thủy sinh. Nếu nàng đã muốn vậy thì chẳng sao, với tôi thế nào cũng được. Ở công viên thủy sinh có một chỗ đặc biệt chuyên trưng bày sứa, hai chúng tôi đi từ đầu đến cuối khu ấy để ngắm các loài sứa quý hiếm từ khắp nơi trên thế giới tề tựu về. Chúng vừa bơi vừa lắc lư trong bể, từ con bé tí như túm bông cỡ đầu ngón tay đến những gã khổng lồ đường kính xấp xỉ một mét. Tuy là Chủ nhật nhưng khu công viên thủy sinh không đông người lắm. Có khi hơi thưa thớt là khác. Vào một hôm đẹp trời như vậy, người ta thích xem voi và hươu cao cổ hơn là xem sứa.
Tôi không nói gì với Kumiko, nhưng thật ra tôi ghét cay ghét đắng cái giống sứa. Hồi nhỏ đi bơi ngoài biển tôi bị sứa cắn luôn. Có lần bơi một mình ra hơi xa, tôi lạc vào giữa cả một đàn sứa. Khi tôi nhận ra thì đã muộn, bị sứa vây quanh tứ bề. Suốt đời tôi sẽ không bao giờ quên cái cảm giác nhơn nhớt, lành lạnh khi lũ sứa chạm vào tôi. Giữa cái mê cung toàn là sứa ấy, một nỗi kinh hoàng khủng khiếp tràn ngập trong tôi, như thể tôi đã bị lôi tuột vào một vực thẳm đen ngòm không đáy. Chẳng hiểu sao tôi không bị cắn, nhưng vì hãi quá tôi đã uống no nê một bụng nước biển. Chính vì vậy tôi chỉ mong sao đi qua khu trưng bày sứa càng nhanh càng tốt, thà đi xem mấy loài cá bình thường như cá hồi hay cá bơn còn hơn.
Nhưng Kumiko thì lại mê lắm. Đến bể nào nàng cũng dừng lại, tựa vào tay vịn, đứng ngây ra như bị thôi miên, chẳng còn biết thời gian là gì nữa. - Nhìn xem, - nàng nói. - Em chả bao giờ ngờ trên đời lại có giống sứa hồng đẹp tuyệt đến thế. Xem nó bơi đẹp chưa kìa! Chúng cứ lắc lư như thế mà chu du khắp các đại dương trên thế giới kia đấy. Chúng thật là tuyệt phải không?
- Ừ, tuyệt, - tôi nói. Nhưng càng bắt mình ra điều nghiên lũ sứa cùng với Kumiko, càng lúc tôi càng thấy tức ngực. Tự lúc nào chẳng biết tôi không trả lời nàng nữa, chỉ chăm chú đếm tiền trong túi hoặc lau mép bằng khăn tay. Tôi cứ cầu trời sao cho chóng đến bể sứa cuối cùng, nhưng mãi không thấy hết. Trên các đại dương của trái đất này có cơ man nào là loài sứa cơ mà. Tôi cố chịu được chừng nửa tiếng, nhưng rồi cơn căng thẳng khiến đầu tôi như vữa ra. Cuối cùng, đứng tựa vào tay vịn cũng không nổi nữa, tôi đành phải rời Kumiko mà đổ vật xuống một ghế dài gần đó. Nàng đến cạnh tôi, vẻ rất lo lắng hỏi xem tôi có bị ốm không. Tôi thành thực trả lời rằng nhìn lũ sứa mãi tôi bị chóng mặt.
Nàng nhìn đăm đăm vào mắt tôi với vẻ mặt nghiêm trang.
- Đúng vậy thật, - nàng nói. - Nhìn mắt anh em hiểu. Mắt anh lơ láo thất thần thế nào ấy. Nghĩ cũng lạ, chỉ vì nhìn sứa không thôi mà ra vậy. - Kumiko nắm tay tôi dẫn tôi rời khỏi khu trưng bày thủy sinh tối tăm, ẩm ướt để ra ngoài nắng.
Ngồi ở công viên gần đó trong mười phút, hít thở chậm, dần dần tôi mới lấy lại được trạng thái tâm lý bình thường. Mặt trời mùa thu tuôn ánh sáng dịu dàng xuống khắp nơi, lá cây ngân hạnh khô đến tận gân khẽ rung rung khi gió nhẹ thổi.
- Anh đỡ chưa? - vài phút sau Kumiko hỏi. - Anh lạ thật đấy. Nếu anh ghét sứa đến vậy thì phải nói ngay từ đầu chứ, ai lại đợi tới khi nó làm mình phát ốm thế này?
Bầu trời cao vòi vọi, không mây, gió thổi dễ chịu, thiên hạ thong dong tận hưởng ngày Chủ nhật trong công viên nom thật hạnh phúc. Một cô gái mảnh dẻ, xinh xắn dắt con chó lớn lông dài. Một ông lớn tuổi đợi mũ phớt không rời mắt khỏi đứa cháu gái đang chơi bập bênh. Vài cặp ngồi trên ghế dài cũng như chúng tôi. Đằng xa có người đang tập chạy nốt kèn saxophone.
- Sao em thích sứa quá vậy? - tôi hỏi.
- Em chả biết nữa. Chắc là vì chúng dễ thương, - nàng nói. - Nhưng khi nhìn kỹ chúng, em bỗng nảy ra ý nghĩ này. Cái mà ta thường thấy trước mắt mình chỉ là một phần nhỏ nhoi của thế giới mà thôi. Ta vẫn quen nghĩ: Thế giới của ta là thế này đây, nhưng hoàn toàn không phải vậy. Thế giới thực nằm ở một nơi tối và sâu hơn thế giới này nhiều, ở đó gần như toàn là bọn sứa hay những loài tương tự thôi. Chỉ là chúng ta quên mất điều đó. Anh có đồng ý không? Hai phần ba bề mặt trái đất là đại dương, bằng mắt trần ta chỉ thấy mỗi bề mặt trên cùng, mỗi lớp da mà thôi. Chúng ta hầu như chẳng biết gì về những cái nằm bên dưới lớp da ấy.
Sau đó chúng tôi đi dạo hồi lâu. Đến 5 giờ chiều, Kumiko báo nàng phải quay lại bệnh viện, thế là tôi đưa nàng về đó. "Cám ơn anh, hôm nay rất vui," nàng nói khi chia tay. Trong nụ cười của nàng có một ánh sáng dịu dàng thầm lặng trước đây không có. Nhìn thấy ánh sáng ấy, tôi hiểu ngày hôm đó mình đã nhích gần nàng được hơn một chút, chuyện đó nhất định là nhờ lũ sứa.
° ° °
Kumiko và tôi tiếp tục hẹn hò nhau. Mẹ nàng đã được xuất viện, tôi cũng không phải đến bệnh viện lo thủ tục di chúc cho khách hàng nữa, nhưng tuần nào chúng tôi cũng gặp nhau một lần, đi xem phim, nghe hòa nhạc hay đi dạo. Càng gặp chúng tôi càng gần gũi nhau hơn. Tôi rất thích được ở bên nàng, và mỗi khi chúng tôi tình cờ chạm nhau, tôi nghe ngực mình đánh trống. Càng sắp đến kỳ nghỉ cuối tuần tôi càng khó tập trung làm việc. Tôi tin chắc rằng nàng cũng như tôi. Nếu không nàng đã chẳng cuối tuần nào cũng gặp tôi.
Dẫu vậy tôi không vội vàng tiến xa hơn trong quan hệ với Kumiko. Tôi cảm thấy có gì đó không chắc chắn ở nàng. Chính xác là gì thì tôi không biết, nhưng thi thoảng nó lại thoáng hiện ra trong lời lẽ hay hành vi của nàng. Tôi hỏi nàng gì đó thì cách khoảng một hơi thở sau nàng mới trả lời - chỉ một thoáng do dự thôi, nhưng trong cái khoảnh khắc chưa đầy một giây kia tôi đã nhận thấy có một bóng đen nào đó.
Mùa đông đến, rồi thì năm mới. Chúng tôi vẫn gặp nhau mỗi cuối tuần. Tôi chẳng bao giờ hỏi nàng về điều đó, nàng cũng không bao giờ nói. Chúng tôi chỉ gặp nhau, đi đâu đó, đi ăn, nói toàn những chuyện bình thường vô hại.
Một hôm tôi đánh bạo nói:
- Chắc em phải có bạn trai chứ phải không?
Kumiko nhìn tôi một chút rồi hỏi:
- Sao anh nghĩ vậy?
- Chỉ là linh cảm thôi, - tôi nói. Lúc đó chúng tôi đang đi qua Vườn thượng uyển Shinjuku vắng vẻ giữa mùa đông.
- Linh cảm gì kia?
- Anh không biết. Anh có cảm tưởng em có gì đó muốn nói với anh. Nếu nói được thì em nên nói.
Trên mặt Kumiko thoáng một chút dao động, gần như không thấy được. Có thể có một khoảnh khắc phân vân nào đó, thế nhưng kết luận của nàng thì ngay từ đầu đã rõ ràng.
- Cám ơn anh đã hỏi, - nàng nói. - Nhưng em không có chuyện gì đặc biệt định nói với anh đâu.
- Em vẫn chưa trả lời câu hỏi của anh.
- Về chuyện em có bạn trai không ấy à?
- Ờ.
Kumiko dừng lại. Đoạn nàng tháo găng tay cho vào túi áo khoác. Rồi nàng nắm lấy bàn tay để trần của tôi. Khi nắm chặt tay nàng để đáp lại, tôi cảm thấy như hơi thở nàng trở nên nhỏ hơn, trắng hơn.
- Ta về nhà anh bây giờ được không? - nàng hỏi.
- Được chứ, - tôi đáp, hơi lúng túng. - Chỉ có điều chỗ anh ở không được đàng hoàng lắm đâu.
Lúc đó tôi đang sống ở khu Asagaya trong một căn hộ một buồng, có gian bếp nhỏ tí, phòng vệ sinh và phòng tắm cỡ bằng cái buồng điện thoại công cộng. Nó nằm trên tầng hai, quay về hướng Nam, nhìn xuống sân kho một công ty xây dựng. Căn hộ được mỗi cái ấy thôi - nhờ quay về hướng Nam nên nhiều nắng. Kumiko và tôi ngồi bên nhau hồi lâu trong dòng nắng đó, lưng tựa vào tường.
Hôm đó tôi làm tình lần đầu tiên với Kumiko. Chính nàng muốn vậy, điều đó tôi tin chắc. Theo nghĩa nào đó thì chính nàng đã quyến rũ tôi. Không phải nàng đã nói hay làm gì đó lộ ra là muốn quyến rũ. Nhưng khi vòng tay ôm thân thể trần truồng của nàng, tôi biết chắc nàng đã có ý muốn việc này xảy ra. Tấm thân nàng mềm mại, không hề kháng cự.
Đó là lần đầu tiên Kumiko biết đến chuyện ái ân. Sau đó nàng không nói gì một hồi lâu. Mấy lần tôi cố bắt chuyện với nàng, nhưng nàng không trả lời. Nàng đi tắm, mặc quần áo rồi lại ngồi dưới nắng. Tôi chẳng biết nói gì. Tôi chỉ đến ngồi bên nàng trong vạt nắng mà im lặng. Ánh nắng chuyển dịch dần, chúng tôi cũng xê dịch dọc bờ tường. Khi trời sẩm tối, Kumiko nói nàng phải về. Tôi tiễn nàng về nhà.
- Em chắc là không có điều gì muốn nói với anh chứ? - tôi lại hỏi nàng khi ở trên xe điện.
Nàng lắc đầu.
- Không cần bận tâm đâu, - nàng nói thật khẽ.
Tôi không bao giờ nhắc chuyện đó nữa. Kumiko đã tự mình lựa chọn ngủ với tôi, vậy nếu quả thật nàng giữ trong lòng chuyện gì đó không thể kể với tôi, hẳn chuyện đó sẽ có thể giải quyết được theo thời gian.
Sau đó chúng tôi vẫn gặp nhau mỗi cuối tuần, từ nay trở đi thường có thêm mục về căn hộ của tôi để làm tình. Trong khi chúng tôi nằm ôm ấp sờ soạng nhau, nàng bắt đầu kể về mình mỗi ngày thêm một chút, về những gì nàng đã trải qua, về những ý nghĩ và cảm xúc mà những điều đó mang lại cho nàng. Và tôi bắt đầu hiểu cách nàng nhìn nhận về thế giới. Tôi bỗng thấy mình cũng có thể kể với Kumiko về cách nhìn thế giới của tôi. Tôi trở nên yêu nàng sâu đậm, nàng cũng nói nàng không bao giờ muốn xa tôi. Chúng tôi đợi đến khi nàng tốt nghiệp đại học là làm đám cưới.
Cuộc sống vợ chồng của chúng tôi hạnh phúc, không có vấn đề gì đáng nói. Thế nhưng vẫn có những lúc tôi không khỏi cảm thấy bên trong Kumiko có một vùng nào đó tôi không được phép vào. Ngay giữa chừng cuộc đối thoại bình thường nhất hay thậm chí sôi nổi nhất, hoàn toàn không có dấu hiệu nhỏ nào báo trước, đột nhiên Kumiko chìm vào im lặng. Việc đó có thể xảy ra hoàn toàn bất ngờ, chẳng có nguyên nhân gì cả (hay ít nhất là không có nguyên nhân nào mà tôi có thể đoán ra). Nó giống như đang đi trên đường thì bất thình lình sụp hố vậy. Sự im lặng của nàng không bao giờ kéo dài quá lâu, nhưng mãi một lúc sau đó nàng có vẻ như đang ở nơi nào khác.
Lần đầu tiên đi vào trong Kumiko, tôi cảm thấy có một nỗi ngập ngừng kỳ lạ nào đó. Hẳn khi ân ái lần đầu tiên Kumiko chỉ cảm thấy đau, mà thật, toàn thân nàng cứng đờ ra vì cái đau ấy, nhưng đó không phải là lý do duy nhất của nỗi ngập ngừng mà tôi cảm thấy kia. Ở nàng còn có một cái gì đó dễ nhận ra đến lạ lùng, một cảm giác phân ly, xa cách, mặc dù tôi không biết gọi thế nào cho chính xác. Tôi không xua được cái ý nghĩ kỳ quặc rằng cái thân thể tôi đang ôm trong tay kia không phải là thân thể người đàn bà mới cách đây ít phút còn má kề tay ấp thủ thỉ tâm tình với tôi, dường như đã có sự đánh tráo mà tôi không hay biết, da thịt của kẻ nào khác đã thế vào chỗ của nàng. Mỗi khi ôm nàng, hai tay tôi không ngớt vuốt ve lưng nàng. Sự động chạm vào tấm lưng nhỏ thon trơn nhẵn của nàng có một hiệu quả gần như là thôi miên đối với tôi, thế nhưng cùng một lúc tấm lưng Kumiko dường như lại ở nơi nào xa tôi lắm. Suốt khoảng thời gian Kumiko nằm trong tay tôi, tôi có thể thề rằng Kumiko đang ở một nơi khác, nghĩ về người khác, và cái thân thể tôi ôm trong tay chỉ là một tấm thân thế chỗ tạm thời thôi. Đó hẳn là lý do vì sao mặc dù tôi lên rất mạnh nhưng phải rất lâu mới dứt điểm được.
Tôi cảm thấy như vậy ngay từ lần đầu gần gũi với Kumiko. Sau đó, tôi cảm thấy nàng gần gũi tôi hơn nhiều, những phản ứng nhục thể của nàng nhạy bén hơn nhiều. Tôi tự thuyết phục mình rằng cái cảm giác xa cách ban đầu đó chẳng qua là bởi lần đầu tiên nàng ân ái với đàn ông.
° ° °
Trong khi ôn lại từng ký ức, chốc chốc tôi lại chìa tay về phía cái thang dây treo sát tường mà giật mạnh để kiểm tra xem có bị lỏng không. Dường như tôi không thể nào rũ được nỗi sợ nó sẽ tuột ra bất kỳ lúc nào. Mỗi khi ý nghĩ đó hiện lên trong tôi, dưới đáy giếng kia trong bóng tối, nó lại khiến tôi bứt rứt không yên. Thậm chí tôi nghe tiếng tim mình đập thình thịch. Sau khi đã kiểm tra nhiều lần - chắc phải tới hai, ba chục lần - tôi mới bình tâm lại. Dù gì tôi cũng đã buộc thang vào gốc cây kỹ đến thế kia mà. Không dễ gì tuột ra như vậy được.
Tôi nhìn đồng hồ. Kim đồng hồ lân tinh cho thấy chưa tới 3 giờ. Ba giờ chiều. Tôi ngước lên trên. Mảnh sáng hình bán nguyệt vẫn đang treo đó. Mặt đất đang tràn ngập nắng hè chói chang. Tôi hình dung một dòng suối lấp lánh trong ánh nắng, những chiếc lá xanh rờn rung rinh trong gió nhẹ. Ánh sáng trên kia bao trùm vạn vật, thế mà ngay bên dưới, nơi đáy giếng này, chỉ hiện hữu toàn bóng tối. Chỉ cần tụt xuống lòng đất một chút theo một chiếc thang dây là có thể tới được vùng tối thăm thẳm đến nhường này.
Tôi lại giật chiếc thang dây lần nữa để tin chắc là nó vẫn trụ vững. Đoạn tôi tựa đầu vào vách giếng, nhắm mắt lại. Cuối cùng, giấc ngủ trùm lấy tôi như làn thủy triều chầm chậm dâng lên.